опредѣляется какъ о προτατικός και ένστατικός (Тор. 164. Ь. 3). Въ виду той свободы, которая свойственна діалектическому силлогизму, Аристотель ставитъ діалектику на ряду съ реторикой и софистикой. Των μεν ουν άλλων τεχνών, говоритъ онъ, ούδεμία τάναντία συλλογίζεται, ή δε διαλεκτική και ή ρητορική μόναι τούτο ποιοϋσιν (Ret. 1355. а. 34). Условіе этой свободы реторики и діалектики Аристотель видитъ въ томъ, что обѣ онѣ περί τοιούτων τινών είσιν α κοινά τρόπον τινά απάντων έστι γνωρίζειν και ούδεμίας έπιστήμης άφωρισμένης. (Тамъ же 1354. а. 1). Та же самая мысль высказывается и лъ слѣдующихъ словахъ: περί ούδενός γάρ ώρισμένου ουδέτερα αυτών (т.-е. ή ρητορική και ή διαλεκτική) έστιν επιστήμη, πώς έχει, άλλα δυνάμεις τινές του πο-ρίσαι λόγους. (Тамъ же 1356. а. 21). На томъ же основаніи свободы и неопредѣленности содержанія сближаетъ Аристотель діалектику и съ софистикою. Ή γάρ σοφιστική, говоритъ Аристотель, φαινομένη μόνον σοφία έστι και οι Некорректный вызов шаблона→διαλεκ-
τεκοι διαλέγονται περί άπάντων........ Περί μεν γάρ τό αυτό
γένος στρέφεται ή σοφιστική και ή διαλεκτική τη φιλοσοφία αλλά διαφέρει τής μεν τώ τρόπω τής δυνάμεως, τής δε του βίου τή προαιρέσει. Εστι δε ή διαλεκτιλή πειραστική περί ών ή φιλοσοφία γνωριστική, ή δε σοφιστική φαινομένη, ουσα δ' ου. (Met. IV. 2. 1004. b. 24). Подобнымъ же образомъ сказано о діалектикѣ и въ Реторикѣ. Именно: τής αυτής (έπιστήμης) έστι τό τε πιθανόν και τό φαινόμενον ίδεΐν πιθανόν ώσπερ και έπι τής διαλεκτικής συλλογισμόν τεκαιφαινό-μενον συλλιογσμόν (Rhet. I. 1355. b. 10). Отличая философію, которая занимается сущимъ, каково оно по своей сущности, Аристотель говоритъ, что діалектика какъ и софистика τών συμβεβηκότων μέν είσι τοΐς οδσιν ούχ ή δ5 όντα (Met. XI. 3. 1061. b. 15). Изъ всего, что приведено доселѣ изъ ученія Аристотеля о діалектикѣ, можно, кажется, заключить, что онъ имѣлъ въ виду болѣе діалектику софистовъ, нежели Платона. Ибо хотя Аристотель и отличаетъ λόγοι διαλεκτικοί отъ λόγοι έριστικοί, но такимъ скользкимъ или зыбкимъ признакомъ, который всегда можетъ быть спорнымъ
определяется как о προτατικός και ένστατικός (Тор. 164. Ь. 3). В виду той свободы, которая свойственна диалектическому силлогизму, Аристотель ставит диалектику наряду с риторикой и софистикой. Των μεν ουν άλλων τεχνών, говорит он, ούδεμία τάναντία συλλογίζεται, ή δε διαλεκτική και ή ρητορική μόναι τούτο ποιοϋσιν (Ret. 1355. а. 34). Условие этой свободы риторики и диалектики Аристотель видит в том, что обе они περί τοιούτων τινών είσιν α κοινά τρόπον τινά απάντων έστι γνωρίζειν και ούδεμίας έπιστήμης άφωρισμένης. (Там же 1354. а. 1). Та же самая мысль высказывается и л следующих словах: περί ούδενός γάρ ώρισμένου ουδέτερα αυτών (т. е. ή ρητορική και ή διαλεκτική) έστιν επιστήμη, πώς έχει, άλλα δυνάμεις τινές του πο-ρίσαι λόγους. (Там же 1356. а. 21). На том же основании свободы и неопределенности содержания сближает Аристотель диалектику и с софистикою. Ή γάρ σοφιστική, говорит Аристотель, φαινομένη μόνον σοφία έστι και οι Некорректный вызов шаблона→διαλεκ-
τεκοι διαλέγονται περί άπάντων........ Περί μεν γάρ τό αυτό
γένος στρέφεται ή σοφιστική και ή διαλεκτική τη φιλοσοφία αλλά διαφέρει τής μεν τώ τρόπω τής δυνάμεως, τής δε του βίου τή προαιρέσει. Εστι δε ή διαλεκτιλή πειραστική περί ών ή φιλοσοφία γνωριστική, ή δε σοφιστική φαινομένη, ουσα δ' ου. (Met. IV. 2. 1004. b. 24). Подобным же образом сказано о диалектике и в Риторике. Именно: τής αυτής (έπιστήμης) έστι τό τε πιθανόν και τό φαινόμενον ίδεΐν πιθανόν ώσπερ και έπι τής διαλεκτικής συλλογισμόν τεκαιφαινό-μενον συλλιογσμόν (Rhet. I. 1355. b. 10). Отличая философию, которая занимается сущим, каково оно по своей сущности, Аристотель говорит, что диалектика как и софистика τών συμβεβηκότων μέν είσι τοΐς οδσιν ούχ ή δ5 όντα (Met. XI. 3. 1061. b. 15). Из всего, что приведено доселе из учения Аристотеля о диалектике, можно, кажется, заключить, что он имел в виду более диалектику софистов, нежели Платона. Ибо хотя Аристотель и отличает λόγοι διαλεκτικοί от λόγοι έριστικοί, но таким скользким или зыбким признаком, который всегда может быть спорным
